Nowoczesność zakorzeniona w historii
Historia dzielnicy – na terenach, której mieści się Nowy Wełnowiec – sięga 1689 roku, kiedy to po raz pierwszy pojawiła się wzmianka o Błażeju Wełnie, właścicielu młyna wodnego zlokalizowanego w okolicach dzisiejszej dzielnicy Katowic. To właśnie tutaj, na ziemiach należących do kościoła w Bogucicach, rozpoczęło się pierwsze osadnictwo. W XVIII wieku, na skraju Lasku Bytkowskiego, Ignacy von Kloch założył kolonię Ignacowiec, która szybko przekształciła się z rolniczej osady w przemysłową enklawę. W 1788 r. założono tu niewielką kopalnię „Caroline”, a w 1801 r. kopalnię „Hohenlohe”.
Prawdziwy rozwój Wełnowca nastąpił pod koniec XVIII wieku, gdy tereny przejął książę Fryderyk Ludwik zu Hohenlohe, współpracujący ze szkockim inżynierem Johnem Baildonem. W 1805 roku rozpoczęli oni budowę jednej z pierwszych hut żelaza na kontynencie europejskim, znanej później jako Hohenlohehütte. Zainstalowano tam m.in. dwa wielkie piece koksowe z dmuchawami napędzanymi maszyną parową. Zakład, początkowo zajmujący się wytopem żelaza, wkrótce przekształcił się w potężny ośrodek przemysłowy.
Równolegle z rozbudową infrastruktury przemysłowej rozwijano także zaplecze mieszkalne dla pracowników, które rozciągało się po obu stronach dzisiejszej Alei Korfantego, nadając Wełnowcowi charakterystyczny przemysłowy krajobraz z licznymi familokami i zakładami przemysłowymi. Prężnie działająca huta i powiązane z nią zakłady były kluczowymi pracodawcami, a dzielnica stała się sercem przemysłowego Śląska.
Kluczowa rola huty w historii przemysłowego rozwoju
W roku 1811, po kampanii napoleońskiej, książę Fryderyk Ludwik zu Hohenlohe przekazał swój śląski majątek synowi Hugo. Po kilkunastu latach od tego wydarzenia rozpoczęto proces scalania okolicznych małych kopalń w jedną - „Hohenlohe”. W drugiej połowie XIX wieku (1870 r.) huta żelaza „Hohenlohe” zmieniła swój profil, stając się jednym z czołowych producentów cynku, a w 1873 r. była już jednym z największych na świecie zakładów tego typu. W 1889 r. pracę rozpoczęła też walcownia cynku.
Po śmierci księcia Hugo w 1897 roku, jego syn, Christian Kraft, przejął w posiadanie śląskie dobra. W 1905 r. huta działała nadal, ale weszła w skład nowo utworzonej spółki akcyjnej Zakłady Hohenlohego w Wełnowcu, a ich dyrekcja została umiejscowiona w okazałym neoklasycznym budynku, który dziś mieści Sąd Apelacyjny w Katowicach. Do 1936 roku huta była jedną z najważniejszych tego typu fabryk na świecie.
Od przemysłowej potęgi
do historii
W 1939 roku, po zajęciu Śląska przez Niemcy, Zakłady Hohenlohego zostały objęte nadzorem komisarycznym. Po II wojnie światowej zakłady podlegały różnym reorganizacjom. W 1951 r. dzielnica Wełnowiec została włączona do Katowic, a po dziesięciu latach Zakłady Cynkowe Silesia w Świętochłowicach Lipinach oraz Zakłady Cynkowe Wełnowiec w Katowicach połączyły się pod nazwą Zakłady Cynkowe Silesia w Katowicach. W 1984 r. zmieniły nazwę na Zakłady Metalurgiczne Silesia. W 1989 roku rozpoczął się proces wygaszania produkcji w hucie cynku, a ostatnie opustoszałe zakłady hutnicze zostały zburzone w 2005 r.